Đoạn Video
Ảnh
david.tuongpham
Thành viên nổi tiếng
Hôm rồi rảnh lướt facebook đọc thấy bài đăng này, vừa buồn cười, nhưng cũng khá hiểu cho tình trạng của sinh viên với môn Triết học những năm đầu đại học.
Ngày đầu bước vào giảng đường đại học, hầu hết sinh viên đều được làm quen với triết học. Với nhiều em, đây là môn học khó hiểu và xa lạ, thậm chí còn trở thành nỗi ám ảnh khi vừa đặt chân vào môi trường mới. Là người cũng từng trong tâm trạng ấy và trải nghiệm nhiều hơn, tôi nhận thấy hiện tượng “sợ triết” không phải vì bản thân triết học khô cứng, mà phần nhiều xuất phát từ cách tiếp cận của cả thầy lẫn trò.
Triết học được xem là khoa học của các khoa học, bởi nó tìm cách trả lời những câu hỏi căn bản nhất: thế giới này hình thành và vận động theo quy luật nào, con người nhận thức ra sao, ý nghĩa tồn tại là gì. Khác với toán học, vật lý hay kinh tế học, triết học không cho ta công thức cụ thể để áp dụng ngay, mà trao cho ta một “cặp kính tư duy” để nhìn thế giới theo cách hệ thống và bản chất hơn. Đó là lý do triết học thường được bố trí ở năm nhất: để sinh viên có nền tảng thế giới quan và phương pháp luận trước khi đi sâu vào ngành chuyên môn.
Thế nhưng, chính sự trừu tượng của triết học lại trở thành rào cản. Sinh viên năm nhất vốn còn non kinh nghiệm sống, chưa va chạm nhiều với những vấn đề lớn của xã hội, nên khi gặp hàng loạt khái niệm như “vật chất và ý thức”, “phép biện chứng duy vật” hay “hình thái kinh tế - xã hội”, các em dễ cảm thấy nặng nề, khó nắm bắt. Thêm vào đó, cách dạy học ở nhiều nơi vẫn thiên về đọc - chép, thiên về ghi nhớ máy móc để thi cử, khiến triết học mất đi sức hấp dẫn vốn có. Khi triết học bị biến thành mớ thuật ngữ phải học thuộc lòng, thay vì là hành trình khám phá tư duy, sinh viên đương nhiên sẽ chán nản.
Thực ra, triết học không xa vời như nhiều người nghĩ. Khi đặt câu hỏi “vì sao con người luôn mâu thuẫn giữa cá nhân và tập thể”, hay “công nghệ có làm thay đổi bản chất của lao động không”, thì ta đã chạm đến cốt lõi của triết học. Nếu triết học được giảng giải gắn với những câu chuyện thời sự, với chính trải nghiệm đời sống của sinh viên, thì nó sẽ trở thành công cụ hữu ích giúp các em học sâu hơn những môn chuyên ngành và cả trong suy nghĩ hàng ngày.
Tôi luôn tin rằng sinh viên sợ triết không phải vì môn học này vốn khó, mà vì cách chúng ta đưa triết đến với các em chưa thật sự hấp dẫn và gần gũi. Khi triết học trở lại đúng vai trò của nó,một khoa học rèn luyện tư duy, đặt câu hỏi và khơi gợi khả năng phản biện, thì nỗi sợ sẽ dần biến mất, nhường chỗ cho sự hứng thú khám phá.
Ngày đầu bước vào giảng đường đại học, hầu hết sinh viên đều được làm quen với triết học. Với nhiều em, đây là môn học khó hiểu và xa lạ, thậm chí còn trở thành nỗi ám ảnh khi vừa đặt chân vào môi trường mới. Là người cũng từng trong tâm trạng ấy và trải nghiệm nhiều hơn, tôi nhận thấy hiện tượng “sợ triết” không phải vì bản thân triết học khô cứng, mà phần nhiều xuất phát từ cách tiếp cận của cả thầy lẫn trò.
Triết học được xem là khoa học của các khoa học, bởi nó tìm cách trả lời những câu hỏi căn bản nhất: thế giới này hình thành và vận động theo quy luật nào, con người nhận thức ra sao, ý nghĩa tồn tại là gì. Khác với toán học, vật lý hay kinh tế học, triết học không cho ta công thức cụ thể để áp dụng ngay, mà trao cho ta một “cặp kính tư duy” để nhìn thế giới theo cách hệ thống và bản chất hơn. Đó là lý do triết học thường được bố trí ở năm nhất: để sinh viên có nền tảng thế giới quan và phương pháp luận trước khi đi sâu vào ngành chuyên môn.
Thế nhưng, chính sự trừu tượng của triết học lại trở thành rào cản. Sinh viên năm nhất vốn còn non kinh nghiệm sống, chưa va chạm nhiều với những vấn đề lớn của xã hội, nên khi gặp hàng loạt khái niệm như “vật chất và ý thức”, “phép biện chứng duy vật” hay “hình thái kinh tế - xã hội”, các em dễ cảm thấy nặng nề, khó nắm bắt. Thêm vào đó, cách dạy học ở nhiều nơi vẫn thiên về đọc - chép, thiên về ghi nhớ máy móc để thi cử, khiến triết học mất đi sức hấp dẫn vốn có. Khi triết học bị biến thành mớ thuật ngữ phải học thuộc lòng, thay vì là hành trình khám phá tư duy, sinh viên đương nhiên sẽ chán nản.
Thực ra, triết học không xa vời như nhiều người nghĩ. Khi đặt câu hỏi “vì sao con người luôn mâu thuẫn giữa cá nhân và tập thể”, hay “công nghệ có làm thay đổi bản chất của lao động không”, thì ta đã chạm đến cốt lõi của triết học. Nếu triết học được giảng giải gắn với những câu chuyện thời sự, với chính trải nghiệm đời sống của sinh viên, thì nó sẽ trở thành công cụ hữu ích giúp các em học sâu hơn những môn chuyên ngành và cả trong suy nghĩ hàng ngày.
Tôi luôn tin rằng sinh viên sợ triết không phải vì môn học này vốn khó, mà vì cách chúng ta đưa triết đến với các em chưa thật sự hấp dẫn và gần gũi. Khi triết học trở lại đúng vai trò của nó,một khoa học rèn luyện tư duy, đặt câu hỏi và khơi gợi khả năng phản biện, thì nỗi sợ sẽ dần biến mất, nhường chỗ cho sự hứng thú khám phá.
