Đoạn Video
Ảnh
Nguyễn Thùy Linh
Thành viên nổi tiếng
Nhóm máu là điều ai cũng biết về bản thân, nhưng thường chỉ nghĩ đến nó khi đi hiến máu hay cần truyền máu. Rất ít người để ý rằng nhóm máu, vốn là đặc điểm di truyền cố định từ khi sinh ra, lại có thể mang những mối liên hệ thú vị hơn nhiều, kể cả với bệnh tật.
Trong nhiều năm qua, các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy một số mối liên hệ giữa nhóm máu và nguy cơ mắc bệnh, trong đó có ung thư. Đáng chú ý nhất là ung thư dạ dày và ung thư tuyến tụy. Một số nghiên cứu cho thấy, những người mang nhóm máu A có thể có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn một chút so với người nhóm máu O. Giả thuyết được đặt ra là kháng nguyên nhóm máu A có thể ảnh hưởng đến phản ứng miễn dịch với vi khuẩn Helicobacter pylori – tác nhân chính gây viêm loét dạ dày và cũng là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư dạ dày. Với ung thư tuyến tụy, một nghiên cứu lớn của Trường Y Harvard vào năm 2009 từng cho thấy người mang nhóm máu O dường như ít có khả năng mắc bệnh hơn so với các nhóm máu còn lại, đặc biệt là nhóm A và AB.
Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng các mối liên hệ này chỉ được rút ra từ nghiên cứu thống kê, nghĩa là quan sát một số lượng lớn người và nhận thấy xu hướng chung. Chúng không phải là mối quan hệ nhân – quả trực tiếp, và cho đến nay, cơ chế sinh học cụ thể vẫn còn đang được nghiên cứu. Đặc biệt, mức độ chênh lệch về nguy cơ là rất nhỏ, không đủ để dùng nhóm máu như một yếu tố tiên đoán hay cảnh báo bệnh lý cho từng cá nhân. Nói cách khác, bạn không nên lo lắng chỉ vì mình thuộc nhóm máu A, cũng không nên yên tâm chủ quan nếu bạn mang nhóm máu O.
Không chỉ ung thư, một vài bệnh lý khác cũng có thể có liên hệ phần nào với nhóm máu. Chẳng hạn, người nhóm máu O có thể dễ mắc bệnh tả hơn, nhưng lại có nguy cơ thấp hơn đối với bệnh tim mạch và một số rối loạn đông máu. Trong khi đó, người nhóm máu AB có thể dễ bị huyết khối tĩnh mạch hơn một chút so với các nhóm khác. Những mối liên hệ như vậy không mới, nhưng chúng vẫn chưa đủ mạnh để được đưa vào hướng dẫn lâm sàng. Chúng chỉ mang tính chất tham khảo trong nghiên cứu dịch tễ, không thể dùng để thay thế cho các yếu tố nguy cơ quan trọng hơn như tuổi tác, di truyền, thói quen ăn uống, tình trạng hút thuốc, béo phì hay lối sống ít vận động.
Tất nhiên, việc hiểu rõ về nhóm máu vẫn rất quan trọng. Nó giúp bảo đảm an toàn trong truyền máu, ghép tạng, phẫu thuật và cả trong nghiên cứu miễn dịch. Nhưng nếu câu hỏi là “Nhóm máu có khiến bạn dễ bị ung thư hơn không?”, thì câu trả lời khoa học hiện nay là: có thể có mối liên hệ nhẹ, nhưng không đủ để khẳng định hay dự đoán điều gì cụ thể.
Hiểu đúng điều đó có thể giúp chúng ta quan tâm đến sức khỏe một cách tỉnh táo hơn, không quá lo sợ vì thứ mình không thể thay đổi, và cũng không chủ quan bỏ qua những điều mình hoàn toàn có thể kiểm soát.
Trong nhiều năm qua, các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy một số mối liên hệ giữa nhóm máu và nguy cơ mắc bệnh, trong đó có ung thư. Đáng chú ý nhất là ung thư dạ dày và ung thư tuyến tụy. Một số nghiên cứu cho thấy, những người mang nhóm máu A có thể có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn một chút so với người nhóm máu O. Giả thuyết được đặt ra là kháng nguyên nhóm máu A có thể ảnh hưởng đến phản ứng miễn dịch với vi khuẩn Helicobacter pylori – tác nhân chính gây viêm loét dạ dày và cũng là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư dạ dày. Với ung thư tuyến tụy, một nghiên cứu lớn của Trường Y Harvard vào năm 2009 từng cho thấy người mang nhóm máu O dường như ít có khả năng mắc bệnh hơn so với các nhóm máu còn lại, đặc biệt là nhóm A và AB.
Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng các mối liên hệ này chỉ được rút ra từ nghiên cứu thống kê, nghĩa là quan sát một số lượng lớn người và nhận thấy xu hướng chung. Chúng không phải là mối quan hệ nhân – quả trực tiếp, và cho đến nay, cơ chế sinh học cụ thể vẫn còn đang được nghiên cứu. Đặc biệt, mức độ chênh lệch về nguy cơ là rất nhỏ, không đủ để dùng nhóm máu như một yếu tố tiên đoán hay cảnh báo bệnh lý cho từng cá nhân. Nói cách khác, bạn không nên lo lắng chỉ vì mình thuộc nhóm máu A, cũng không nên yên tâm chủ quan nếu bạn mang nhóm máu O.
Không chỉ ung thư, một vài bệnh lý khác cũng có thể có liên hệ phần nào với nhóm máu. Chẳng hạn, người nhóm máu O có thể dễ mắc bệnh tả hơn, nhưng lại có nguy cơ thấp hơn đối với bệnh tim mạch và một số rối loạn đông máu. Trong khi đó, người nhóm máu AB có thể dễ bị huyết khối tĩnh mạch hơn một chút so với các nhóm khác. Những mối liên hệ như vậy không mới, nhưng chúng vẫn chưa đủ mạnh để được đưa vào hướng dẫn lâm sàng. Chúng chỉ mang tính chất tham khảo trong nghiên cứu dịch tễ, không thể dùng để thay thế cho các yếu tố nguy cơ quan trọng hơn như tuổi tác, di truyền, thói quen ăn uống, tình trạng hút thuốc, béo phì hay lối sống ít vận động.
Tất nhiên, việc hiểu rõ về nhóm máu vẫn rất quan trọng. Nó giúp bảo đảm an toàn trong truyền máu, ghép tạng, phẫu thuật và cả trong nghiên cứu miễn dịch. Nhưng nếu câu hỏi là “Nhóm máu có khiến bạn dễ bị ung thư hơn không?”, thì câu trả lời khoa học hiện nay là: có thể có mối liên hệ nhẹ, nhưng không đủ để khẳng định hay dự đoán điều gì cụ thể.
Hiểu đúng điều đó có thể giúp chúng ta quan tâm đến sức khỏe một cách tỉnh táo hơn, không quá lo sợ vì thứ mình không thể thay đổi, và cũng không chủ quan bỏ qua những điều mình hoàn toàn có thể kiểm soát.
