Trở lại mùa Trung thu, món đồ chơi truyền thống 'hồi sinh' giá tiền triệu

[Phan Hiền]

Giữa không khí rộn ràng của mùa Trung thu những món đồ chơi truyền thống lại thu hút sự chú ý đặc biệt của người dân. Trong đó Tò he - món đồ chơi dân gian được nặn từ bột gạo đang gây "sốt" trong dịp Trung thu năm nay, đã trở thành mặt hàng được nhiều người tìm mua với giá hàng chục triệu đồng.

(Những ngày này, tại phố Hàng Mã (Hoàn Kiếm, Hà Nội) rực rỡ không khí Trung thu với đủ loại đồ chơi truyền thống. Nổi bật giữa các gian hàng là quầy tò he với những con giống sặc sỡ được nghệ nhân Đặng Văn Hậu phục dựng.)​

Tò he vốn là đồ chơi dân gian làm từ bột gạo, gắn bó với tuổi thơ của nhiều thế hệ. Trải qua thời gian, nghề làm tò he từng có lúc mai một, song hiện nay đang dần hồi sinh nhờ tâm huyết của những nghệ nhân. Trong đó, nghệ nhân Đặng Văn Hậu, xuất thân từ làng nghề Xuân La (Hà Nội), đã dành hơn 20 năm gắn bó với công việc này, khôi phục nhiều mẫu tò he cổ xưa và giới thiệu ra thị trường.

(Sinh ra trong một gia đình nhiều đời gắn bó với nghề nặn tò he ở làng Xuân La (Hà Nội), anh Hậu đã có hơn hai thập kỷ theo nghề. Với mong muốn nối tiếp truyền thống và gìn giữ nét đẹp làng nghề, anh đã dày công nghiên cứu, khôi phục nhiều mẫu tò he từng phổ biến ở Phú Xuyên, Đồng Xuân, Phố Khách,... nhưng đã thất truyền từ lâu.)​

Các sản phẩm nhỏ có giá từ 25.000 – 100.000 đồng, phù hợp cho trẻ em và khách tham quan phố cổ. Đặc biệt, những bộ tò he công phu lấy cảm hứng từ câu chuyện dân gian – lịch sử như “Đám cưới chuột” (12 triệu đồng), “Rước đèn” (5 triệu đồng) được định giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng. Để hoàn thành một bộ như vậy, nghệ nhân thường mất từ 3–7 ngày, đòi hỏi sự tinh xảo và sáng tạo trong từng chi tiết.

(Giá mỗi sản phẩm nhỏ dao động từ 25.000 - 100.000 đồng. Những bộ tò he cỡ lớn, có chủ đề rõ ràng, đòi hỏi chế tác tỉ mỉ có giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng.)

(Trong những bộ tò he theo chủ đề, bộ tò he tái hiện tranh dân gian Đông Hồ "Đám cưới chuột" hiện được bán với giá 12 triệu đồng.)

(Tác phẩm "Rước đèn" có giá 5 triệu đồng. Anh Hậu cho biết bộ "Rước đèn" ra mắt từ năm 2019, mỗi mùa Trung thu chỉ bán vài bộ và từng đạt giải đặc biệt tại một cuộc thi trong nước.)​

Theo anh Hậu, một bộ tò he cầu kỳ cần khoảng 3-5 ngày chế tác, thậm chí đến cả tuần với những mẫu phức tạp. "Thách thức lớn nhất là làm sao chuốt từng chi tiết cho thật tinh xảo, sống động", anh Hậu chia sẻ. Mỗi tác phẩm là sự kết hợp giữa kỹ thuật nặn truyền thống và câu chuyện dân gian, được thể hiện bằng đôi tay khéo léo của người nghệ nhân.

Không chỉ dừng lại ở việc khôi phục mẫu cổ, nghệ nhân còn tạo ra những phiên bản hiện đại, gần gũi hơn, nhằm giúp tò he phù hợp với trẻ em ngày nay và có chỗ đứng trong đời sống hiện đại. Nhờ đó, tò he không chỉ là đồ chơi dân gian mà còn trở thành sản phẩm nghệ thuật được trân trọng.

(Không chỉ phục dựng những mẫu cổ, anh Hậu còn sáng tạo các con giống theo xu hướng hiện đại để hấp dẫn trẻ nhỏ.)

(Bộ tò he kể về sự tích ông Táo cưỡi cá chép về trời được sáng tạo khá hấp dẫn.)

(Nhiều bộ tò he với nội dung về lịch sử được tái hiện.)​

Tại phố Hàng Mã, những quầy tò he năm nay thu hút đông đảo khách tham quan. Từ trẻ nhỏ, người lớn cho tới các bạn trẻ yêu văn hóa truyền thống đều tìm đến, góp phần tạo nên một mùa Trung thu vừa rộn ràng, vừa đậm đà bản sắc Việt.

(Dù mới bày bán nửa tháng, quầy tò he của anh Hậu luôn có khách ghé xem. "Điều làm tôi vui nhất là năm nay không chỉ có những bạn nhỏ và người lớn ghé xem mà nhiều bạn trẻ cũng thường xuyên tới. Với nghệ nhân như chúng tôi, đây là niềm động viên lớn", anh Hậu bày tỏ.)​

#TếtTrungThu2025

 

[Son Luong Thanh]

Rất hay và đẹp cho dồ chơi dân gian tiếc là không còn tuổi thơ nữa